Rotterdam, 16 januari 2011: “het kasteel” aan de Joubertstraat in de Afrikaanderwijk (foto: René Hoeflaak)

Januari 2011: met de routebeschrijving van wandeling 5 van de serie “Het Rijk van Feijenoord” in de hand, wandel ik vandaag door de Rotterdamse Afrikaanderwijk. De wijk bestaat zo’n honderd jaar en is destijds gebouwd om havenarbeiders te huisvesten. De wijk kent een roerige en kleurrijke geschiedenis met hoogte- en dieptepunten.

Brede Hilledijk

Na tien passen sta ik al in gebouw de Zuiderster. De  tentoonstelling van het Afrikaander Foto Festival 2010   (toegang gratis) is met twee maanden verlengd, tot en met 30 januari 2011. Er is immers nog geen nieuwe bestemming voor de expositieruimte. Aan de muren hangen beeldverhalen en portretten van families uit de Afrikaanderwijk, de smeltkroes van Rotterdam. Goed initiatief.

De Zuiderster in Rotterdam; Afrikaander Foto Festival 2010 (foto: René Hoeflaak)

Ook aan de gevels in de omgeving zie ik portretten hangen van families uit de wijk. Langs, de in 1960 verhoogde Brede Hilledijk, staat een opvallend gebouw met een toren. Het doet mij denken aan het Kasteel op Spangen, aan de Noordzijde van de Maas.  Het gaat hier om het voormalige bedrijfspand van Thomsen Havenbedrijf uit 1903. De gevels in de Afrikaanderwijk moet je goed in de gaten houden.

Gevel boven bakkerij aan de Schalk Burgerstraat in Rotterdam (foto: René Hoeflaak)

Januari 2011: gevel aan de Bloemfonteinstraat in Rotterdam (foto: René Hoeflaak)

Gevel aan de Rotterdamse Herman Costerstraat (foto: René Hoeflaak)

Ik zie niet alleen gevelportretten van families uit de wijk maar ook beschilderde reclamezuilen zoals die met moorkoppen en gevulde koeken boven de winkel van bakkerij Nieuw Fes, op de hoek Paul Krugerstraat/Schalk Burgerstraat.

DDR

Even verder, aan de Bloemfonteinstraat, een gevel met een DDR-achtig portret van een jongeman. Daaronder de tekst “Onomkeerbaar”. Ook het beeldhouwwerk de “Dijkwerkers” uit 1970 van Ek van Zanten aan de Maashaven O.Z. zou prima passen achter het IJzeren Gordijn. Het beeld zal vast wel iets van doen hebben met de dijkverzwaring aan de Brede Hilledijk. Of gaat het hier om havenarbeiders?

De Dijkwerkers; een standbeeld uit 1970 aan de Rotterdamse Maashaven (foto: René Hoeflaak)

Zuid van Binnenuit

Driehonderd meter verder drink ik een cappuccinno in  Restaurant Lezzet, aan de Paul Krugerstraat. Het Turkse restaurant komt op mij gemoedelijk, sfeervol en gastvrij over. Volgende keer zal ik zeker één van de gerechten uit bakoven proberen. Ik kom terug.   De hekken voor “t Gemaal op Zuid” , een voormalig pompstation van de riolering, blijken dicht. Helaas, want de tentoonstelling in het Gemaal,  “Zuid van Binnenuit” had mij een goed beeld gegeven van de bewoners van de Afrikaanderwijk in de twintigste eeuw. Zie ook: http://www.gemaalopzuid.nl/.  En dan maak ik de oversteek over het Afrikaanderplein zelf, het bloeiend hart van de wijk.

Nijlganzen en een nijlpaard

Hier speelde Feijenoord tussen 1909 en 1917 haar eerste wedstrijden. Op de site van  http://www.feyenoordgeschiedenis.net/ staat een prachtige foto van een wedstrijd uit die tijd. Het plein was ook de verzamelplaats voor Razzia’s in de Tweede Wereldoorlog. Ik wandel verder langs opvallend veel Nijlganzen en een stenen Nijlpaard bij de Kocatepe Moskee, in de voormalige aula van de HBS.

Een stenen Nijlpaard kijkt over het Afrikaanderplein in Rotterdam, vanmiddag (foto: René Hoeflaak)

Café Arena

In de beginjaren van de twintigste Eeuw was er veel waardering voor de Zuid-Afrikaanse Boeren. Alle straten in de Afrikaanderwijk hebben dan ook verwijzingen naar Zuid-Afrikaanse leiders of plaatsen. Boven de gevel op de hoek van Paul Krugerstraat en de Bothastraat waken leiders van de Zuid-Afrikaanse Republiek over de wijk. De geschiedenis van de Boerenoorlog wordt ook aangehaald op een metershoge beschildering op de gevel boven café Arena aan de Martinus Steijnstraat.

De gevel met boerenleiders aan de Paul Krugerstraat in Rotterdam. Onderschrift: “HONOR CUI HONOR”; ofwel; Ere wie ere toekomt (foto: René Hoeflaak)

Prins Hendrik

Maar het geschiedenisboek gaat nog niet dicht vanmiddag. Vijf minuten later sta ik bij een portiek aan de Hilledijk oog in oog met Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik.

Gevel aan de Hilledijk met Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik (foto: René Hoeflaak)

Tien minuten, twee voetbalvelden, waaronder een Cruijff Court en drie wandschilderingen later zit de wandeling door de Afrikaanderwijk erop. In deze wandelserie over de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord schreef ik eerder over de wijk rondom de Oranjeboomstraat: https://renehoeflaak.com/2010/10/23/pindakaas-parmaham-en-een-waakhond-in-rotterdam-zuid/ en het Noordereiland: https://renehoeflaak.com/2010/09/26/kunst-cultuur-en-tom-poes-op-het-noordereiland/.

Ook Johan Cruijff stelt zijn regels in de Afrikaanderwijk (foto: René Hoeflaak)