In het dorpje Romagne-sous-Montfaucon in de Franse regio Grand Est bezocht ik vorige week het museum War for Peace Romagne 14-18 . Het museum is opgericht door de Nederlander Jean-Paul de Vries en wordt door The Lonely Planet omschreven als een van de best bewaarde geheimen van Europa. Het museum bevat een nog altijd groeiende collectie voorwerpen uit de Eerste Wereldoorlog opgegraven en gevonden in een straal van vijf kilometer rondom het museum.

Nog geen 200 inwoners

Een uurtje rijden vanaf de Belgische grens over glooiende wegen, langs de Maas (Meuse) en door kleine dorpjes en je bent in Romagne-sous-Montfaucon, een dorp met nog geen 200 inwoners en met een monument ter nagedachtenis aan de Eerste Wereldoorlog. Net als ieder ander dorp in Frankrijk.

Duitse en Franse loopgraven

Het dorpje werd in de Eerste-Wereldoorlog jarenlang omringd door Duitse en Franse loopgraven. Bijna vier jaar bestookten de Duitsers en Fransen elkaar op de heuvels rondom Romagne met bommen en kogels. Er stierven in die vier jaar rond Romagne 15.000 soldaten zonder dat er ooit een meter land werd veroverd.

Grootste aanval van het Amerikaanse leger in de geschiedenis tot dan toe.

In de herfst van 1918 bood het Amerikaanse leger hulp en begon het aan het Meuse-Argonne offensief, een beslissende aanval op de Duitse Hindenburglinie, die het einde van de oorlog en de overwinning op de Duitsers zou inluiden.

Het was de grootste aanval van het Amerikaanse leger in de geschiedenis tot dan toe. Tijdens de veldslag sneuvelden in enkele weken duizenden Amerikaanse en Duitse soldaten.

14.246 gesneuvelde Amerikaanse soldaten

Aan de rand van het dorp ligt een indrukwekkende Amerikaanse militaire begraafplaats met 14.246 kruizen van gesneuvelde Amerikaanse soldaten. En er is ook een museum, met de naam War for Peace Romagne 14-18.

Jean-Paul de Vries

Het museum ligt midden in het dorpje en is opgericht door de Nederlander Jean-Paul de Vries. Het bevat voorwerpen, relikwieën en stille getuigen van de oorlog die De Vries samen met vrijwilligers al veertig jaar lang tot op de dag van vandaag opgraaft op de akkers en in bossen, tuinen en weilanden in een straal van vijf kilometer rondom Romagne. Lees verder na de foto’s.

Geschiedenisboek

Volgens The Lonely Planet is het museum een van de best bewaarde geheimen van Europa. En daar is wat mij betreft wel wat voor te zeggen: mijn eerste blik, na binnenkomst met een uiterst vriendelijke ontvangst, staat gelijk aan het lezen van honderden pagina’s uit een geschiedenisboek over de Eerste Wereldoorlog. Lees verder na de foto’s

.

Uitzichtloosheid en wanhoop

Overal om mij heen, op en aan de muren, vloeren, plafonds, vanaf de entree tot en met de twee verdiepingen boven mij en in de terrastuin, zie en voel ik aan de oneindige hoeveelheid verroeste helmen, versleten kledingstukken, munten, knopen, hulzen, schoenen geweren, drinkbekers, brieven, scheppen, gereedschap, laarzen, hoefijzers, schilderijen, kisten en foto’s. En zie en voel ik de waanzin, uitzichtloosheid, wanhoop, verwoesting en nutteloosheid van de miljoenen mensenlevens eisende Eerste Wereldoorlog. Lees verder na de foto’s.

De Duitser hoefden niet te richten

’er werd gevochten met wapens uit de twintigste eeuw en met tactieken uit de negentiende eeuw. Met frontale aanvallen. Soms sneuvelden er wel 450 Amerikaanse soldaten per kwartier. In zes weken verloren de Amerikanen in totaal 114.000 duizenden soldaten, waarvan 14.000 in de omgeving van Romagne. De Duitsers hoefden niet eens te richten, gewoon maaien ’’ aldus vrijwilliger Luc, die regelmatig met eigenaar Jean-Paul de Vries de weilanden in trekt, op zoek naar voorwerpen. ‘’ we vinden altijd wel iets’’. Lees verder na de foto’s

De akkers van Romagne zijn nog steeds bezaait met granaten. Regelmatig ontploft er nog een bom tijdens het ploegen van het land. ‘’We zoeken altijd met toestemming van de boer. Want de weilanden liggen nog vol met munitie. Af en toe ontploft er nog iets’’ Lees verder na de foto’s.

Donateurs

Museum Romagne 14-18 is in hoge mate afhankelijk van de financiële steun van donateurs Entreeticket kost € 8,00. De Stichting Vrienden van Romagne zet zich met raad en daad in voor financiële ondersteuning van het museum en het in stand houden en uitbreiden van de unieke collectie van Jean-Paul de Vries. Tijdens mijn bezoek was Jean-Paul de Vries helaas niet aanwezig. ‘’ net een uur geleden vertrokken naar Nederland’’ aldus Luc, als hij mij een visitekaartje in hand drukt. Lees verder na de foto’s.

Een visitekaartje in de vorm van een naamketting zoals de soldaten die bij zich droegen. Met twee identieke helften, door midden af te scheuren zodra je was gesneuveld. Jean-Paul de Vries geeft in het najaar van 2023 drie theatervoorstellingen over de Eerste Wereldoorlog

Amerikaanse Militaire begraafplaats Meuse-Argonne

Volgens de website is het museum een plek waar je anders uitkomt dan je erin ging. Dat geldt wat mij betreft ook voor de even verderop gelegen Amerikaanse Militaire begraafplaats Meuse-Argonne, die ik het bezoek na het museum. Lees verder na de foto.

De begraafplaats is 130 hectare groot (180 voetbalvelden) en de rustplaats van 14.246 Amerikaanse soldaten, in zes weken tijd gesneuveld tijdens het genoemde Meuse-Argonne offensief. Het is de grootste Amerikaanse militaire begraafplaats van Europa, verdeeld over acht velden en omringd door lindebomen. Lees verder na de foto’s

Impressing

In een kapel met een altaar staan vlaggen van de belangrijkste geallieerde naties. In een schrift voor bezoeker schrijf ik mijn naam en bij de opmerkingen kom ik niet verder dan: ‘impressing’. Onder de indruk van de oneindigheid aan kruizen en rustplaatsen. Kruizen met allemaal een eigen verhaal en familieverdriet.

Zoals bijvoorbeeld het verhaal van soldaat Foster Stevens in de Washington Post. Naast de kapel staan de muren nog eens vol met Tablets of the Missing gegraveerd met 954 namen van vermiste ongeidentificeerde soldaten. Lees verder na de foto’s.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog sneuvelden in vier jaar ruim 10,2 miljoen soldaten, waaronder 1,8 miljoen Russische, 2 miljoen Duitse soldaten, 1,3 miljoen Franse en 115 duizend Amerikaanse soldaten. Ruim 17 miljoen soldaten raakten gewond. Inclusief burgers wordt het aantal doden en vermisten geschat op 30 miljoen. Lees verder na de foto’s

 Jean-Paul de Vries geeft in het najaar van 2023 in Nederland drie theatervoorstellingen over de Eerste Wereldoorlog onder de naam ‘hoe heeft het zover kunnen komen? .