Manchester: St. Peter’s Square, 21 oktober 2016: Manchester Cenotaph (foto: René Hoeflaak)

14 november 2016: onlangs was ik in Manchester. Met ruim een half miljoen inwoners is Manchester de vijfde stad van Engeland.

Bij het noemen van de naam van de oude textielstad komen al snel de namen naar boven van Manchester United , Sir Alex Ferguson, The Smiths Oasis, Joy Division en die van voetballegendes Matt Busby en Eric Cantona.

Maar sinds mijn bezoek aan Manchester voeg ik daar ook de namen van Fanny Bingle en Edwin Lutyens  aan toe, zo ontdekte ik.

St. Peter’s Square

Manchester, St. Peter , Square: 21 oktober 2016: Manchester Cenotaph (foto: René Hoeflaak)

Daarvoor neem ik je mee naar St. Peter’s Square, een van de bekendste pleinen van de stad. Midden in het centrum. Het plein was op 16 augustus 1819 het strijdtoneel van een gebeurtenis die na twee eeuwen nog altijd bekend staat als het bloedbad van Peterloo, een verwijzing naar de Slag bij Waterloo.

Op die bewuste dag grepen Britse soldaten hard in om een demonstratie van de Manchester Patriotic Union Society te stoppen. Inzet van de demonstratie was een wijziging van het kiesstelsel en meer vertegenwoordiging van stedelingen in het parlement. Elf van de 80.000 demonstranten kwamen om. Er vielen ruim 400 gewonden.

Manchester Cenotaph

Op het plein staat nu een fraai en opvallend oorlogsmonument. Niet ter nagedachtenis van Peterloo maar van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Onthuld in 1924. De onthulling werd verricht door  Lord Derby en de toen 59- jarige Fanny Bingle, een inwoonster van Manchester. In maart, april en mei 1918 – slechts enkele maanden voor het einde van de oorlog- sneuvelden haar drie zonen Ernest (34), Charles (27) en de 21-jarig Nelson aan de frontlinies in Vlaanderen en Frankrijk. Bij de plechtigheid droeg ze de acht eremedailles van haar drie dode zonen. Vanaf  1949 worden ook de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht bij het monument.

Manchester, 21 oktober 2016: gedenkstenen van gesneuvelde stadsgenoten op St. Peter’s Square. (foto: René Hoeflaak)

Edwin Lutyens

Het monument is een ontwerp van Edwin Lutyens.  Deze architect leefde van 1869 tot nieuwjaarsdag 1944 en ontwierp meer dan 50 oorlogsmonumenten en bijna 150 militaire  begraafplaatsen in Groot-Brittannië, Frankrijk, India, Ierland  en België. Ik had tot  drie weken gelenden nog nooit van hem gehoord maar dat zegt uiteraard meer over ondergetekende dan over Lutyens.

Zijn bekendste monument is die op WhiteHall in Londen, niet ver van Trafalgar Square. Daarnaast ontwierp Lutyens onder meer de Britse Ambassade in Washington en de nieuwe Katholieke kathedraal in Liverpool.

New Delhi

New Delhi, 13 november 1990 (foto: René Hoeflaak)

Maar Lutyens is vooral ook de architect en vormgever van de Indiase hoofdstad New Delhi. In 1912 besloot de Britse regering om de regeringszetel in Brits-India te verplaatsen van Calcutta naar Delhi.  Lutyens werd aangesteld als projectleider voor de bouw van een compleet nieuwe regeringsstad die nu bekend staat als New Delhi maar in die jaren ook wel ‘Lutyens Delhi’ werd genoemd.

14 november 1990

Noem een imposant 20e eeuws gebouw in New Delhi en al snel duikt de naam van Edwin Lutyens op. Zo ontwierp hij onder meer Rashtrapati Bhawan, het presidentiele paleis van India. En net als in Manchester en Londen heeft ook een New Delhi een bekend oorlogsmonument: India’s Gate. Ontworpen in 1921 door – hoe kan het anders-  Edwin Lutyens. Vandaag blader ik tijdens het schrijven van deze post door een fotoboek van mijn reis naar India. Lang geleden. Wat blijkt: exact vandaag en gisteren 26 jaar geleden was ik in New Delhi. Het moet zo zijn.