November 2016: Foxtrot, een Russische onderzeeër in Amsterdam. Een aantal weken geleden trok de boot mijn aandacht tijdens een oversteek van Amsterdam Centraal naar het KNSM eiland.  Al veertien jaar ligt hij voor anker in het Amsterdamse IJ. Binnengeloodst met ambitieuze plannen. Nu al jaren wachtend op de sloop.

Riga 1956

Amsterdam, het IJ, 26 oktober 2016: De Foxtrot duikboot (foto: René Hoeflaak)

Onder de naam B 80 werd de Foxtrot in 1956 gebouwd in de havens van Riga. Tot begin jaren negentig een belangrijke, strategische havenstad in de  Sovjet-Unie. Duikboot, Riga, Sovjet-Unie, geheimzinnigheid en 1956: Dan denk je meteen aan de Koude Oorlog.

Foxtrot brengt de Koude Oorlog weer tot leven.  Als is het alleen maar door de jarenlange en toenemende stilte, kilte en  geheimzinnigheid rondom de 60-jarige onderzeeër.   Daar aan de oevers van het KNSM eiland. Een eiland met een strakke Sovjet-achtige afkorting. Zoals KGB en USSR.

Van Riga naar Den Helder.

Direct na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werd de 90 meter lange Foxtrot – toen nog met de naam B80- in 1991 door enkele Nederlandse zakenlieden verscheept van de haven van Riga naar Den Helder. Als een soort van Koude Oorlog relikwie.  Ze gaven de onderzeeër de naam Foxtrot verwijzend naar het type onderzeeër met die naam. Al vrij snel bleek het echter om het duikboot type ‘Zulu’ te gaan.

Van relikwie naar blok aan het been

Na een ‘sabattical’ van elf jaar werd de onderzeeër in 2002 voor € 56.000,00 verkocht aan een architect  met grote en creatieve plannen en zette de Foxtrot na Riga, Den Helder koers naar Amsterdam. Plannen die ten onder gingen aan het snelle geld. Want na een maand werd de Foxtrot met ruim 70 % winst al weer doorverkocht aan de Stichting Historische Schepen KNSM-Eiland Amsterdam, als aanwinst voor een uiteindelijk  nooit uitgevoerd plan voor een historische zeehaven zo is te lezen in een artikel in het Parool van 3 maart 2009.

Rondvaarten onder water

Of de Stichting ooit heeft betaald is na een uurtje ‘googlen’ echter verre van duidelijk. Want ook de naam van cruiserederij Carnival uit Miami duikt tussen 2003 en 2008 op en komt boven water als eigenaar van de Foxtrot, van wie ik in dat uurtje steeds meer ben gaan houden.

Hoe dan ook, de Amerikaanse firma zou de duikboot in 2008 hebben doorverkocht aan een Turkse ondernemer met – ook weer- grote plannen. Zoals rondvaarten onder water. Plannen die verdronken en afzonken naar sloopplannen. In Spanje.

Maar de Nederlandse overheid laat de Foxtrot niet zo maar gaan en vraagt aan de Turken een borg van een miljoen euro als garantie dat de Foxtrot wordt gesloopt volgens Europese richtlijnen.  Een bedrag dat de Foxtrot niet van zijn plaats brengt. De koude oorlog is nog lang niet voorbij.