Mei 2013: Marokko, Fes. Zicht op de Medina, de oude binnenstad, van Fes. De Medina staat op de UNESCO werelderfgoedlijst. De stad telt bijna 1 miljoen inwoners waarvan 150,000 inwoners in de Medina (foto: René Hoeflaak)

Herkenbaar?  De spontaan op bepaalde plekken opkomende wens om – al is het maar voor een uurtje- enkele eeuwen terug te gaan in de tijd. Het overkomt mij regelmatig. Bijvoorbeeld tijdens mijn wekelijkse wandelingen door het Nederlandse landschap. De geschiedenis van Nederland is immers indrukwekkend. Alhoewel we gelukkig steeds zuiniger worden op de sporen van onze geschiedenis, wordt mijn fantasie en inlevingsvermogen doorgaans flink op de proef gesteld. Voor een reality beleving van de Middeleeuwen is de oude binnenstad (Medina) van het Marrokaanse Fes de ideale plek, zo ervoer ik vorige week tijdens mijn bezoek aan Fes.

Mei 2013: Voor de verkiezingen van 2011 beschilderde vakken van politieke partijen op een straatmuur in de Medina van Fes. Ieder vak en partij heeft haar – voor analfabeten- herkenbare eigen teken. (foto: René Hoeflaak)

Ezel

Zonder mijn fantasie op de proef te stellen wandelen we urenlang door de Middeleeuwen. We maken er zelfs deel van uit. De tijd lijkt honderden jaren te hebben stilgestaan in de nauwe en smalle steegjes van de duizend jaar oude Medina van Fes. Een middeleeuws doolhof. Het heeft iets waardigs. De ezel is het meest gangbare vervoermiddel in de Medina. De steegjes en straatjes zijn eenvoudigweg te smal voor een auto. Wie bijvoorbeeld met spoed naar het ziekenhuis moet, wordt opgehaald en vervoerd met een ezel om vervolgens buiten de Medina over te stappen op een ambulance.

Mei 2013: De ezel is het belangrijkste vervoermiddel in de Medina van Fes (foto: René Hoeflaak)

Messi en MoneyGram

Electriciteitsdraden, jongetjes in Messi shirts en zo nu en dan een geldwisselkantoortje van Western Union of MoneyGram verraden de tegenwoordige tijd. Een wandeling door de Medina van Fes is een wandeling door de -pakweg- vijftiende eeuw.  In alle opzichten.

Leerlooierij

De winkeltjes, de mensen op straat, de huizen, de lucht en de fabriekjes. Industrialisatie is nog niet aan de orde. Vrouwen stampen poeders in drogisterijen, mannen bedienen weefmachines op behendige wijze en in de plaatselijke leerlooierij staan mannen tot hun middel in vaten, bezig met het looien van leer. Ik zet vraagtekens bij mijn eerdere duiding van waardigheid, als ik de mannen zie zwoegen. Maar ook dat is Fes. Een blaadje munt zalft de indringende lucht. De tijdloosheid van Fes prikkelt alle zintuigen.

Mei 2013: Smal en verlaten – in verband met vrijdagrust- straatje in de Medina van Fes. (foto: René Hoeflaak)

Leerlooien in de Medina van Fes (foto: René Hoeflaak)

Mei, 2013; Eeuwen oude leerlooierij in de Medina van Fes. Het looiproces is in het kort als volgt. 1). Villen van huiden 2). Ontharen in kalkwater 3). Broeien op smartblok 4). Haren schrapen 5). Vlezen en 6). Looien in kuipen.