Vladivostok, Rusland, 14 september 2018: standbeeld Yul Brynner (foto: René Hoeflaak)

6 november 2018: ieder jaar op 11 juli wordt in het centrum van de Oost-Russische stad Vladivostok in de open lucht een film gedraaid. Op een pleintje voor het adres Aleutskaya 15, het geboortehuis van de bekendste inwoner van de stad. De acteur Yul Brynner.  

Twee maanden geleden wandelde ik door het centrum van Vladivostok, eindpunt van de Trans-Siberische spoorlijn, en bezocht ik het pleintje. Een klein pleintje met het in 2012 onthulde standbeeld van Brynner. Net als de locatie is ook de datum logisch gekozen door het stadsbestuur van Vladivostok. Want het is de geboortedag van Brynner, nog altijd gezien en geëerd als de bekendste inwoner van de stad.

Юлий Борисович Бринер/Joeli Borisovitsj Briner. 

Yul Brynner werd geboren in Vladivostok op 11 juli 1920 en overleed 65 jaar later in New York. Brynner speelde in tientallen (Amerikaanse) films en toneelstukken maar werd wereldwijd vooral bekend door zijn rol als ‘de Koning van Siam’ in zowel de musical (1951) als de film The King and I (1956).

Yul Brynner werd geboren als Joeli Borisovitsj Briner, in het Russisch: Юлий Борисович Бринер.  Het levensverhaal van de familie Brynner, vertelt ook het verhaal van een roerige  periode in de Russische en Europese geschiedenis.

Vladivostok, Rusland, 14 september 2018: geboortehuis Yul Brynner (foto: René Hoeflaak)

Havenbaron Brynner

Jules Brynner, de grootvader van Yul Brynner was een succesvol zakenman. Hij overleed in 1920, het geboortejaar van de hoofdpersoon van deze blog. Kleinzoon Yuli werd vernoemd naar zijn opa. In de jaren zeventig van de negentiende eeuw vertrok opa Brynner op 16 jarige leeftijd moederziel alleen van Zwitserland via Japan naar Vladivostok in Rusland, toen nog een tsarenrijk.

Vladivostok was in die periode een van de grootste internationale vrije havensteden. Veertig procent van de inwoners kwam uit het buitenland onder wie Jules Brynner die zou uitgroeien tot een van de grootste havenbaronnen van Vladivostok.

Verre Oostelijke Republiek.

Vladivostok, Rusland: 14 september 2018 (foto: René Hoeflaak)

De zoon van Jules, Boris Brynner (de vader dus van de acteur) ontmoette Maroesja Blagovidova, de moeder van Yul Brunner, tijdens zijn studie mijnbouw in St. Petersburg.

Boris was in de jaren voor en vlak na de Communistische Oktoberrevolutie van 1917 onder leiding van Lenin, net als zijn vader een succesvol ondernemer. Hij was minister van Handel en Industrie van de Verre-Oostelijke Republiek, een door Lenin in april 1920 gecreëerde bufferstaat om een oorlog tussen zijn naar het oosten oprukkende Bolsjewistische Rode Leger en de laatste Japanse bezette gebieden te voorkomen.

Laatste Russische Sovjet kapitalist

De Verre-Oostelijke Republiek was gecreëerd als list, zo las ik onlangs in het boek ‘Een geschiedenis van Rusland’ van J.W. Bezemer en Marc Jansen. De Verre-Oostelijke Republiek werd direct na het vertrek van de laatste Japanner uit Vladivostok in oktober 1922 opgeheven en ingelijfd door de Russische Sovjet Republiek.

Vader Boris werd ook wel de laatste Russische Sovjet kapitalist genoemd. Na de gedwongen nationalisatie van zijn mijnbedrijf vertrok Boris Brunner naar China, waar hij in 1948 overleed.

Vladivostok, Rusland, 14 september 2018 (foto: René Hoeflaak)

Vader Boris verliet een jaar na het opheffen van de Verre Oostelijke staat zijn gezin. Voor moeder Maroesja aanleiding om- halverwege de jaren twintig-  samen met  dochter Vera en zoon Yul naar Harbin in China te verhuizen.

Na een verblijf van 11 jaar dreigde een oorlog tussen China en Japan. Voor Maroesja wederom aanleiding om -in 1934-  haar biezen te pakken met de inmiddels 18-jarige Vera en 14-jarige Yul  en te emigreren naar Parijs in Frankrijk.

Gitarist en acrobaat in Parijs

In Parijs leerde Yul gitaar spelen. Samen met zijn zus Vera treedt Yul Brunner in de Franse hoofdstad op in nachtclubs en als trapeze acrobaat in het circus. Het begin van een omvangrijke carrière in het artiestenvak die noodgedwongen in 1940 in de Verenigde Staten een vervolg kreeg  als de Brunners met moeder Maroesja wederom (dreigend) oorlogsgeweld in Europa ontvluchtten.

In 1945 krijgt Yul Brunner een Amerikaans paspoort en staat hij voor het eerst op de planken in Broadway. De rest is geschiedenis. Brynner speelde in tientallen films en werd een bekende filmster.

Vanaf 1965 woonde Brynner in Zwitserland en overleed twintig jaar later, op 10 oktober 1985, aan de gevolgen van longkanker. In New York, 10 duizend kilometer van Vladivostok.

The Magnificent Seven

Vladivostok was tussen 1922 en 1993 een verboden stad voor buitenlanders. Yul Brynner kreeg nooit toestemming om zijn geboortestad te bezoeken. ‘The Magnificent Seven’ is de enige film waarin Brynner een hoofdrol speelde, die is vertoond in de Sovjet Unie.   De onthulling van zijn  standbeeld in 2012 in Vladivostok werd bijgewoond door de burgemeester Igor Pushkariov, de Amerikaans Consul Generaal Sylvia Curran en Rock Brynner, de zoon van Yul.

Ondergetekende in Vladivostok, Rusland, 14 september 2018 (foto: René Hoeflaak)