Dit weekend was ik in de Amsterdamse Jordaan en bezocht ik onder meer de Noordermarkt. De Noordermarkt en de tweede week van Juli. Een historische plek en een historische datum in de geschiedenis van Nederland en Amsterdam, de Jordaan in het bijzonder. De werkloosheid was in 1934 in drie jaar gestegen van honderdduizend naar driehonderdduizend. Amsterdam telde ruim zestigduizend werklozen. De staatsschuld- en uitgaven groeiden gestaag en het kabinet Colijn achtte zich genoodaakt tot het nemen van drastische maatregelen. In het voorjaar van 1934 besloot de regering de werkeloosheidsuitkering drastisch te verlagen van fl. 9,30 naar fl. 7,80 per week. Ook de kinderbijslag ging omlaag. Gevolg; Onvrede en onrust in Amsterdam en de rest van het land.

Amsterdam; Noordermarktstraat; Bier en bloemen bij het monument “Eenheid de sterkste keten” ter nagedachtenis aan de Jordaanoproer in 1934. Het monument is een kunstwerk van Sofie Hupkens (foto: René Hoeflaak)

Tijdens een protestbijeenkomst op 4 juli 1934 van de Communistische Partij in een gebouw aan de Amsterdamse Rozengracht sloeg de vlam in de pan. Ontevreden Amsterdammers gingen de straat op om te demonstreren. De politie trad hard op en de strijd escaleerde. Er vielen schoten en gewonden. De dagen erna braken ook demonstraties uit in andere steden. Er vloeide er steeds meer bloed in de Jordaan. Militairen werden ingezet, straten gebarricadeerd. Vooral de Lindengracht was een slagveld. Er vielen vijf doden en tientallen gewonden. Minister-president Colijn en zijn minister van Defensie bezochtten het srijdperk. Ook in de Rotterdamse wijk Crooswijk was bij gevechten tussen de politie en de demonstranten een dode te betreuren. Op 9 juli eindigde het verzet. De verlaging van de uitkeringen werd geschrapt en in 1936 zelfs verhoogd. In 1987 werd op de Noordermarkt, bij de Noorderkerk, een monument onthuld ter nagedachtenis van de oproer. Ieder jaar, op 4 juli, herdenken de Amsterdammers de Jordaanoproer van 1934.  In februari 1941 was de Noordermarkt wederom een broedplaats van verzet. Dit keer ging het om vrijheid en verzet tegen de Duitse bezetter. Het zaad  voor de beroemde Amsterdamse en later ook Utrechtse februaristakingen van 1941 werd gezaaid op de Noordermarkt met verboden demonstraties en bijeenkomsten. Plaquettes in de kerkmuren herinneren aan de stakingsdagen. Zaterdag jl. wandelde ik op de Noordermarkt over en door de boerenweekmarkt. De Noordermarkt is een toepasselijke locatie voor deze markt. De boerenmarkt is eigenlijk een soort van protestmarkt.

Amsterdam, zaterdag 9 juli 2011; De Boerenmarkt op de Noordermarkt (foto: René Hoeflaak)

In 1987 besloten enkele “ecologische”en kleinschalige boeren tot het oprichten van een biologische markt op de Noordermarkt uit protest tegen de bestaande massaproductie in de agrarische industrie. De “zaterdag” markt is uitgegroeid tot een levendige, druk bezochte en vooral gezellige markt. omringd door terrassen en café’s. Op de markt is van alles te koop variërend van diverse soorten, brood, melk, zuivel, fruit, kruiden. De “maandagochtend”uitvoering van de Noordermarkt heeft een meer Waterloopleinachtig karakter. Voor een geschiedenisles, een biertje op een terras , een biologisch stokbroodje en een zomers verzetje is de Noordermarkt aan te raden.

Amsterdam; De Boerenmarkt, juli 2011 (foto: René Hoeflaak)