11 januari 2019: Spanje, Bilbao: standbeeld John Adams (foto: René Hoeflaak)

11 februari 2019: ik neem je mee naar het noorden van Spanje. Naar het centrum van de stad Bilbao, met driehonderd duizend inwoners, de grootste stad van de regio Baskenland en de provincie Biskaje. Een van de langste straatnamen in Bilbao is Don Diego Lopez Haroko Kale Nagusia.  Het is bovendien een van de bekendste, drukste en langste straten van de stad. Je vindt er onder meer het  provinciehuis van Biskaje.

John Adams

Voor het provinciehuis stond ik een maand geleden stil bij het standbeeld van niemand minder dan John Adams, tussen 1797 tot 1801 de tweede president van de Verenigde Staten. Al verder wandelend door de straat met die lange naam vroeg ik mij af hoe het zit met de blijkbaar speciale relatie tussen Bilbao en John Adams (1735-1826).

Wel dat zit als volgt: Adams is een van de ondertekenaars van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring in 1776 en was zoals gezegd de 2^e president van de Verenigde Staten van Amerika. Met zijn boek ‘A Defence of the Constitutions of Government of the United States of Americas’ legde hij in 1787 de basis  voor de huidige Amerikaanse grondwet. Adams besteedde in zijn boek een volledig hoofdstuk aan het bestuursmodel en de democratische volksvertegenwoordiging in Biskaje.

11 januari 2019: Spanje, Bilbao: provinciehuis van Biskaje (foto: René Hoeflaak)

San Marino en Zwitserland, Kings and Priests

Samen met de republiek San Marino en enkele Zwitserse kantons zag Adams Biskaje namelijk als model democratie.  In 1780 reisde hij naar Bilbao om inspiratie op te doen en persoonlijk kennis te nemen van de democratie in Biskaje. Adams was onder de indruk van de manier hoe de volksvertegenwoordiging in Biskaje was geregeld.

‘While their neighbours have long since resigned all their pretensions into the hands of kings and priests, this extraordinary people have preserved their ancient language, genius, laws, government, and manners, without innovation, longer than any other nation of Europe’  aldus Adams over Biskaje.

Steep mountains

Adams ging in zijn boek uitvoerig in op decentrale volksvertegenwoordiging in Biskaje en hoe de provincie was opgedeeld in regionale volksvertegenwoordigingen:  ‘although the government is called a democracy, we cannot here find all authority collected into one center; there are, on the contrary, as many distinct governments as there are cities and merindades. The general government has two orders at least; the lord or governor, and the biennial parliament. Each of the thirteen subordinate divisions has its organized government’

10 januari 2019: ‘Steep mountains’ in Bilbao, Spanje (foto: René Hoeflaak)

Toerist in Bilbao

Als een enthousiaste toerist schrijft Adams verder over Bilbao: ‘the whole is a collection of very high and very steep mountains, rugged and rocky to such a degree, that a company of men posted on one of them might defend itself as long as it could subsist, by rolling rocks on their enemy’

Interessant is ook Adam’s vergelijking van Biskaje met de Amerikaanse staat Connecticut . ‘In riding through this little territory, you would fancy yourself in Connecticut; instead of miserable huts, built of mud, and covered with straw, you see the country full of large and commodious houses and barns of the farmer; the lands well cultivated; and a wealthy, happy yeomanry. The roads, so dangerous and impassable in most other parts of Spain, are here very good, having been made at a vast expence of labour.

2011

Kortom, John Adams had Bilbao en Biskaje in zijn hart gesloten, in 1780. En andersom. Eigenlijk vreemd dat de onthulling van zijn  standbeeld in Bilbao nog tot 2011 op zicht liet wachten. Het beeld is gemaakt door de kunstenaar Lourdes Umerez.

Tip: halte 4 van de Bilbao City Tour Hop On Hop Off stopt op zo’n honderd meter van het John Adams standbeeld. Net als vele andere buslijnen.