Rotterdam, december 2014: Hoek Nieuwe Binnenweg/Heemraadssingel met boven straatnaambord Heemraadsweg en onder Heemraadssingel (foto: René Hoeflaak)

Singel of weg?  Een straat met twee verschillende straatnamen? Eén gevel, twee straatnamen? Een geschiedenis met een open einde? Vergeten geschiedenis? Op  de gevel van café ’t Spinnenwiel op  de hoek van de Nieuwe Binnenweg/Heemraadssingel in Rotterdam verraden twee straatnaambordjes een belangrijke fase in de transitie van Rotterdam. Een periode waarin Rotterdam in nog geen vijftig jaar  groeit van negentigduizend naar driehonderdduizend inwoners. En van een  binnenstad met armoede, stinkend water en dodelijke cholera epidemieën naar een bruisende en welvarende havenstad. Een periode waarin wegen plaatsmaken voor singels .

J.W. Rose

Stadsarchitect en één van de grondleggers van het huidige Rotterdam Willem Nicolaas Rose (1801-1877) bedenkt in de jaren veertig van de negentiende eeuw een plan om het vuile, besmettelijke en dodelijke  water af te voeren naar de Maas. Daarvoor is de aanleg van singels noodzakelijk. Uiteindelijk gaat de Rotterdamse gemeenteraad pas in 1892 (vijftien jaar na het overlijden van Rose) akkoord met het waterproject dat voorziet in het scheiden van wateren en de aanleg van singels.

Naambord Heemraadsweg in de Heemraadssingel. (foto: René Hoeflaak)

De raad gaat echter slechts in hoofdlijnen akkoord. De details moeten nog verder worden uitgewerkt. Onder leiding van directeur gemeentewerken De Jongh start eind negentiende eeuw de bouw van de eerste zes huizen op de hoek Nieuwe Binnenweg. Op dat moment is het nog steeds niet zeker of op die plek later ook een singel zal worden aangelegd. De straat wordt daarom dan ook voor de zekerheid Heemraadsweg genoemd.  De verdere  aanleg en uitwerking  van de singel duurt uiteindelijk nog dertig jaar. Bijna iedereen die in Rotterdam in die periode betrokken is bij woningbouw heeft wel vergaderd over de vormgeving van de uiteindelijke Heemraadssingel. Een singel met een geschiedenis. Een singel die maar geen singel wilde worden. Toen niet. En nu – na honderdtwintig jaar- eigenlijk nog niet.