By René Hoeflaak on 27 oktober 2011 ( Plaats een reactie )

Amsterdam: Sloterdijk

Aan de rand van de Amsterdamse wijk Bos en Lommer, omsloten door de ringweg A10, kantoorgebouwen, tram- en spoorbanen, een belastingkantoor en volkstuinen waken de doden over de onsterfelijkheid van het voormalige vissersdorp Sloterdijk.

Oktober 2011; Amsterdam, de Spaarndammerdijk in Sloterdijk (foto: René Hoeflaak)

Samen met de dorpen Sloten en Osdorp werd Sloterdijk in 1921 opgeslokt door Amsterdam. Bijna dagelijks wandel ik over de Spaarndammerdijk langs en door dit uniek stukje -middeleeuws- platteland in Amsterdam West. Een buurtschap met hooguit enkele honderden inwoners. De tijd gaat aan Sloterdijk voorbij. Iedere keer weer verwacht ik dan ook Zwiebertje of Bromsnor tegen het lijf te lopen. Een buurtschap met een roerige geschiedenis. Een geschiedenis die terug naar de vijftiende eeuw met als middelpunt de Petruskerk uit 1450.

Amsterdam, Sloterdijk; Petruskerk. In 1811 trouwden de grootouders van Vincent van Gogh in deze kerk (foto: René Hoeflaak)

De Spaarndammerdijk – langs de A10- beschermden de Sloterdijkers tegen het IJwater en was jarenlang de enige route van Amsterdam naar Haarlem. Na de aanval van de Watergeuzen in 1572 en de aanleg van de eerste spoorbaan van Nederland kwam de bedreiging van Sloterdijk vooral vanuit de gemeente Amsterdam. Ruim veertig jaar geleden had de stad verregaande en concrete plannen om het dorp Sloterdijk te slopen voor uitbreiding van het Westelijk havengebied. Eeuwigdurende grafrechten op de begraafplaats bij de Petruskerk verhinderden dat Amsterdam haar sloopplannen voortzette. En zo hielden de doden uit de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw Sloterdijk in leven. Doden die haar tijd overigens ver vooruit waren. Al in de zeventiende eeuw was het vanuit ecologisch oogpunt in Sloterdijk mogelijk om bovengronds te begraven. Een uitvaartwijze die verderop in Amsterdam niet mogelijk was. Vooral de welgestelden maakten gebruik van de Sloterdijkse manier van begraven.

Amsterdam; Bovengrondse graftombes aan de buitenmuur van de Petruskerk in Sloterdijk (foto: René Hoeflaak)

De door vrijwilligers onderhouden begraafplaats is dan ook uniek vanwege de eeuwenoude graftomben in en langs de kerkmuur. De Petruskerk staat sinds 1979 op de Monumentenlijst en is nu vooral een gewilde trouwlocatie voor inwoners van Bos en Lommer. Rouwen kan ook nog. Begraven op zeer beperkte schaal. Aan de uitgifte van nieuwe graven zijn strenge voorwaarden verbonden. De tijd staat immers stil in Sloterdijk en dat is maar goed ook. Zie ook mijn eerdere verhaal uit 2010 over de winter in Sloterdijk