Zondag 16 oktober 2011: Het Tijdplein op het Schouwburgplein in Rotterdam (foto: René Hoeflaak)

Volgende week is het precies tweehonderd jaar geleden dat Keizer Napoleon Bonaparte  Rotterdam bezocht. De Franse keizer en zijn vrouw Marie Louise logeerden van 25 tot en met 27 oktober 1811 in het Schielandhuis in Rotterdam. De 42-jarige Keizer had plannen voor een aanval op Engeland en was daarom zeer geinteresseerd in de Rotterdamse haven, wellicht één van de belangijkste van zijn Keizerrijk. Napoleon had het Koninkrijk Holland een jaar eerder weer “terug”genomen van zijn jongere broer Lodewijk. De voorbereiding en het bezoek zelf, zoals de verbouwing van het Schielandhuis en het diner in de Doelen, kostte Rotterdam bijna vijftigduizend gulden.

Rotterdam blikt terug op het Tijdplein

Deze maand is de maand van de geschiedenis. Rotterdam blikt daarom terug op het bezoek van Napoleon. Een bezoek dat plaatsvond in de stromende regen. Zondag bezocht ik onder een wolkenloze en strak blauwe hemel het Schouwburgplein, tijdelijk omgedoopt tot Tijdplein . Midden op het plein leiden zes rood/witte lopers naar zes hoge pionnen. Iedere loper belicht het leven van Napoleon, zijn invloed op Nederland en zijn bezoek aan Rotterdam vanuit een andere invalshoek. Op de lopers zijn onder meer prenten te zien van de koperen stadsleutels die burgemeester Suermondt overhandigde aan Napoleon bij de Delftsche Poort. Ook is te lezen en te zien dat niet iedereen even blij was met de komst van de omstreden Napoleon. Door Napoleons invoering van de dienstplicht werden veel Rotterdamse jongens opgeroepen voor de strijd aan het front in Rusland. Veel van hen keerden helaas niet meer terug. Opkomst voor dienstplicht was aanvankelijk – tot 1898- een kwestie van loting onder mannen ouder dan twintig jaar, zo is te lezen op het plein. Want ook over de invoering van de Burgerlijke stand en dienstplicht is een loper uitgelegd.

Ook het Nationaal Onderwijsmuseum draagt bij aan het Tijdplein in Rotterdam (foto: René Hoeflaak)

Verder zijn er lopers over het onderwijs, het kadaster, archeologie en de belastingdienst. Nooit geweten dat de voorlopers (toepasselijk woord) van onderwijsopleidingen als de PABO en de kweekschool door Napoleon zijn opgericht. Ondertussen loop ik over een schilderij van een Nederlandse bataljon infanterie aan het oostfront in Wit-Rusland. Het schilderij van de Rotterdamse schilder J. Hoynck van Papendrecht hing jarenlang in de Nederlandse klaslokalen, zo lees ik.

Spotprenten in het Schielandhuis

Zoals eerder gemeld was Napoleon een omstreden en bekritiseerde heerser met wie niet  te spotten viel. Toch werd hij regelmatig bespot, met name door de Engelsen. Spotprenten over Napoleon zijn nu te zien op zijn voormalige logeeradres. In het Schielandhuis, één van de weinige gebouwen die het Duitse bombardement heeft doorstaan, is van 18 oktober 2011 tot en met 15 januari 2012 de tentoonstelling “Napoleon on the Spot” te zien. Napoleon moest eens weten!!.

Rotterdam, Het Schielandhuis aan de Korte Hoogstraat (foto: René Hoeflaak)

Want hoe anders was dat in 1811 toen het polderbestuur van het Hoogheemraadschap Schieland alles in het werk stelde om het gebouw een Keizerwaardig aanzien te geven en het Schielandhuis tijdelijk tot paleis liet ombouwen. Het verhaal gaat, dat Tsaar Alexander I van Rusland jaren later weigerde het Schielandhuis, als zijnde de voormalig slaapplaats van de Franse Keizer, te betreden.

Rotterdam en geschiedenis: Standbeeld van Koning Willem IV voor de ingang van het Schielandhuis. De Graaf van Henegouwen verleende Rotterdam in 1340 stadsrechten (foto: René Hoeflaak)

Rotterdam en hoog bezoek.

Bezoek van presidenten, staatshoofden of regeringsleiders is geen jaarlijkse aangelegenheid voor een stad als Rotterdam. Toch bezochten na Keizer Napoleon en Tsaar Alexander I van Rusland diverse presidenten en staatshoofden Rotterdam. Niet alleen de haven blijkt een aantrekkelijk en standaard onderdeel van het programma. Uit foto’s van onder meer het Nationaal Achief is te zien, dat ook de Euromast, het Stadhuis en de Laurenskerk een plaatsje in de agenda’s hebben gekregen. Prins Bernhard was er vaak bij. In 1958 bezocht Koningin Elizabeth van Groot-Brittannië het flatgebouw Stadt en Lande in Overschie, als toonbeeld van de wederopbouw van Rotterdam. Het gebouw wordt binnenkort overigens gesloopt. Vice-president Lyndon B. Johnson bezocht in november 1963 de Coolsingel en het Stadhuis, enkele weken voor de moord op President JF Kennedy.

Een greep uit de officiële staatsbezoeken aan Rotterdam van de laatste eeuw.

1901: President Paul Kruger  van Zuid-Afrika 1952: President Coty van Frankrijk 1956: President Tubman van Liberia 1958: Koningin Elizabeth van Groot-Brittannië 1960: President Prado y Ugarteche van Peru 1960: Koning Bhumibol van Thailand 1961: President Schärf van Oostenrijk 1963: Vice-President Lyndon B. Johnson van Amerika 1963: President Lopez van Mexico 1964: Koning Olav V van Noorwegen 1965: President Nyerere van Tanzania 1966: President Bourguiba van Tunesië 1969: President Heinemann van West-Duitsland 1970: President Houphouët Boigny van Ivoorkust 1970: President Tito van Joegoslavië 1972: President Kekkonen van Finland 1973: President Ceausescu van Roemenië  1997:  President Clinton van Amerika 2007: President Köhler van Duitsland 2009: President Bachelet van Chili

Heeft Rotterdam in 2197 een Tijdplein met een loper over Bill Clinton? Wie is de volgende gast voor wie Rotterdam de loper uitrolt?

Rotterdam en de recente geschiedenis: Tegenover het Schielandhuis staat het standbeeld van Pim Fortuyn, geplaatst op 6 mei 2003, een jaar na de moord op deze Rotterdamse politicus. (foto: René Hoeflaak)