Willem Drees: tien jaar was hij minister-president van Nederland. Van 1948 tot en met 1958. Na zestig jaar wordt Drees nog steeds gezien als de man die richting gaf van de wederopbouw van Nederland na de tweede wereldoorlog,  de architect van verzorgingsstaat en de verpersoonlijking sobere, degelijke jaren vijftig. Noem een stad of dorp en er is wel een Willem Dreeslaan. Of straat.

Sober maar niet saai

Willem Drees overlijdt in de lente van 1988 thuis in zijn woning aan de Beeklaan in Den Haag. Twee maanden voor zijn 102^e verjaardag.. Onlangs las ik de biografie ‘Willem Drees, premier en elder statesman, de jaren 1948-1988’ van de auteurs Hans Daalder en Jelle Gaemers. Een boeiend en interessant boek over een sobere maar verre van saaie politicus, die pas op zijn 61^e minister-president werd.  Drees leidt een sober en zuinig  leven.  Hij drinkt  geen alcohol, rijdt geen auto, gaat zelden op vakantie,  heeft lezen als hobby, woont tussen 1945 en zijn overlijden in mei  1988 in een degelijk rijtjeshuis aan de Beeklaan in Den Haag, eet  tussen de middag thuis bij zijn vrouw To, wandelt op zondag in de duinen, weigert voorkeursbehandelingen en gaat als minister-president  iedere ochtend met de tram of lopend naar zijn werk. Klokslag half negen.

Ghandi en Drees

De wandelingen van  Drees van zijn huisadres aan de Beeklaan naar het toenmalige werkaders van de minister-president  aan het Plein 1813 leveren niet alleen een hoofdstuk aan anekdotes op  maar maakt  bij ondergetekende ook een zekere drang los.  Een niet te onderdrukken drang. Waarom? Om de geschiedenis te ervaren? Om in de voetsporen te treden van de hoofdpersoon? Als toegift en extra hoofdstuk?.  Zo wandelde ik ooit laatste voetstappen na van Willem van Oranje in Delft, die van Johan en Cornelis de Witt in Den Haag en Mahatma Ghandi in Delhi.  Een lastig te onderdrukken drang. En dus stap ik op een kille julidag op het Haagse Valkenbosplein  uit de tram. Op weg naar het adres Beeklaan 502. Het startpunt van  een 2.400 meter lange wandeling naar Plein 1813 nummer 4.

Den Haag, 30 juli 2015; Beeklaan 502, 43 jaar lang – tussen 1945 en 1988- het woonhuis van Willem Drees (foto: René Hoeflaak)

Den Haag, juli 2015; voortuin Beeklaan 502 (foto: René Hoeflaak)

Legendarisch is de foto uit 1951 waarop Drees zijn tuinhek opent. Het hek is vernieuwd.  Als de voordeur, de tuin en het huisnummerbordje blijken overeen te komen met die op de legendarische foto uit 1951 waarin Drees zijn tuinhek opent, schaalt mijn gemoedstoestand op naar code: euforie.  Het verzorgingshuis  aan de overkant draagt nu de naam W. Drees. Het stoffelijk overschot van Drees werd destijds ’s nachts opgehaald. Een lijkwagen overdag zou opvallen bij de bewoners van het verzorgingstehuis. Want  een levende Drees moest  niets hebben van aandacht. Een overleden Drees al helemaal niet. Zoon Jan deed tot  na de sobere en besloten begrafenis iedere avond het licht aan van de slaapkamer van zijn vader om geen argwaan bij buren te wekken.

Den Haag, 30 juli 2015: Kostuums te koop op de Laan van Meerdervoort bij Dressman. Kwestie van een lettertje. Drees is zelden of nooit gezien in vrije tijds kleding (foto: René Hoeflaak)

Ik  steek de Beeklaan over richting de Morsestraat. Drees’  eerste oversteek van de dag. Peinzend, wakker,  in gedachten, altijd scherp en oplettend.  Op weg naar een afspraak met een President. Of de Koningin. Of Joseph Luns, de minister van Buitenlandse Zaken met wie hij het goed kon vinden. Wie zal het zeggen? Op de Groot Hertoginnelaan slaat mijn euforische stemming over in twijfel. Want wie zegt dat Drees koos voor de kortste weg? Was hij daar de man wel naar? Google Maps bestond bovendien nog niet. Of wisselde de minister-president zijn wegen af? Bijvoorbeeld over de Suezkade? Daar was hij de man volgens mij zeker niet naar.

Veters strikken

Hoe dan ook, welke weg dan ook, alle Dreeswegen naar de rotonde van Plein 1813 leiden via het einde van de  Laan van Meerdervoort  en de Javastraat. Een geruststelling. Bij een herenmodezaak met de naam Dressman lees ik uiteraard Dreesman. Ik passeer een dozijn ambassades- van Colombia , Burundi, tot en met Griekenland-  en denk aan Drees die zichzelf geen vakantie gunde. Na een wandeling van ruim twintig minuten  sta ik op Plein 1813 voor een bankje van het hek van de witte villa aan nummer 4. Een mooie plek voor Drees en ik om onze veters nog eens te strikken. Want struikelen, daar was Drees sowieso de man niet naar.

Den Haag, Plein 1813 4. Het gebouw uit 1860 was jarenlang het kantoor van het ministerie van Algemene Zaken en dus ook van diverse minister-presidenten van Nederland (foto: René Hoeflaak)

Den Haag, 30 juli 2015: bankje voor Plein 1813 nummer 4 (foto: René Hoeflaak)