26 juni 2015: Woudrichem (foto: René Hoeflaak)

Woudrichem, Giessen, Uitwijk, Woudrichem. Een rondje van ruim 17 kilometer in het Land van Altena. Maar daarnaast en vooral geschikt als een wandelrondje op de eerste vrijdag van deze zomer. Een rondje langs de boorden van Noord-Brabant en de Vaderlandsche Geschiedenis die pas echt begint na een bakje koffie op het terras bij Schering en Inslag aan de Hoogstraat. Eigenlijk is de  Hoogstraat niet veel anders dan in de tijd van Hugo de Groot en Cornelis de Witt. Ja, er is WIFI. Maar dat is het dan wel zo’n beetje.

Vissersoproer

26 juni 2015: Woudrichem (foto: René Hoeflaak)

Woudrichem was door haar ligging aan een strategisch knooppunt van rivieren eeuwenlang het middelpunt van oorlogen, plunderingen, brandstichtingen en belegeringen. En dan heb ik het nog niet over overstromingen en ziektes zoals de pestepidemie in 1556. Nog niet eens zo heel lang geleden – in 1877- is het bijna weer raak. Als plaatselijke vissers in opstand komen tegen een besluit van de gemeenteraad voor een extra belasting voor vissers. Het dreigt uit de hand te lopen en de gemeente roept de hulp in van de Marechaussee. De spanningen lopen op. Na wekenlange onderhandelingen wordt in mei 1877 een confrontatie nog maar net voorkomen.

Woudrichem, Rijkswal: Voormalige kazerne Koninklijke Marechaussee (foto: René Hoeflaak)

Een mooi bruggetje naar het begin van onze wandeling door het Land van Altena. Want tien minuten voor de stop bij Schering en Inslag passeren we aan de rand van de vestingmuur aan de Rijkswal in Woudrichem een huizenblok met een alleszeggende geveltekst ‘Koninklijke Marechaussee’. Nu  dus een blok van drie woningen onder een kap maar van 1822 tot 1943 de hoofdkazerne van de Koninklijke Marechaussee Brigade Woudrichem.

Schuilplaats

Op de dijk langs de Afgedamde Maas komen we maar moeilijk los van de 80-jarige oorlog. Dat gaat opeens een stuk makkelijker bij de poort van het Fort bij Giessen in – jawel- Giessen.  Een van de forten langs en van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, eind negentiende eeuw gebouwd  en oorspronkelijk bedoeld om Woudrichem en West-Nederland te beschermen tegen een vijandelijke aanval. In de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) was het fort tegen beter weten in nog wel bemand maar daarna is het nooit meer gebruikt. Voor de ingang van het Fort herinneren een paar blokken afgebrokkeld beton aan diezelfde Eerst Wereldoorlog.  Het zijn resten van een van de twaalf oude oorlogsschuilplaatsen uit het Land van Altena. Type 1916, zo lees ik op een velletje papier dat aan een blok beton hangt. Drie jaar geleden bracht een boer ze met zijn traktor van Uitwijk naar Fort Giessen. Op het papier lees ik dat ‘getracht zal worden tot restauratie van de blokken over te gaan’  Net als het fort is de schuilplaats nooit gebruikt waarvoor het bestemd was. Gelukkig maar. Laten we dat zo houden.

Gissen: restanten voormalige oorlogschuilplaats uit Uitwijk (foto: René Hoeflaak)