November 20111: hoek Haarlemmerweg/Solebaystraat Amsterdam met steen uit de jaren dertig van Woningcorporatie BVEW (foto: René Hoeflaak)

6 november 2011: onbedoeld vertellen de hoekgevels in de Amsterdamse Gibraltarbuurt mij de geschiedenis van het na-oorlogse Nederland. Eerder deze week was het 134 jaar geleden dat in Amsterdam de Bouwmaatschappij ter Verkrijging van Eigen Woningen (BVEW) werd opgericht. Het doel van deze Woningcorporatie was simpel; Het bouwen van gezonde en doelmatige woningen voor en van arbeiders. Met de ingelegde contributie (huur) werden arbeiders in staat gesteld hun woning in eigendom te verkrijgen. De groei van Amsterdam was begin twintigste eeuw niet meer te stoppen. De prognose was destijds dat het inwonertal van Amsterdam zou uitgroeien tot één miljoen in 2000. Huisvesting was prioriteit nummer één.

Gibraltarbuurt/Landlust

In 1934 nam de Amsterdamse gemeenteraad het Algemene Uitbreidingsplan (AUP) aan. Het basisprincipe van het AUP was het inrichten van bouwgebieden door het plaatsen van bouwblokken in een omgeving met lucht, licht en ruimte. Muziek in de oren voor de BVEW. De bouw van de Gibraltarbuurt (in de wijk Landlust, onderdeel van voorheen stadsdeel Bos en Lommer, nu West) was eind jaren dertig onderdeel van het Algemene Uitbreidingsplan. De stenen in de hoekgevels herinneren enerzijds aan de tijden van weleer maar maken anderzijds ook duidelijk dat de tijden zijn veranderd.

November 2011, Amsterdam, hoeksteen aan de Gibraltarstraat (foto: René Hoeflaak)

Vogelaarwijk

In zeventig jaar transformeerde de wijk van Uitbreidingswijk in Achterstandswijk en van Vogelaarwijk in Krachtwijk (of is het Aandachtwijk?). Een arbeiderswijk met te weinig arbeiders. Alles wat in Nederland na de oorlog de agenda van praatprogramma’s, cultuurnota’s, woonvisies, vernieuwingsplannen, beleidsnota’s en voorpagina’s bepaalde, komt samen in de wijk Bos en Lommer en dus ook in Gibraltarbuurt. Een wijk met een katholieke kerk bij een moskee, een Turkse bakker naast een Hollandse slager, een alcoholverbod vlakbij de Dirck III slijterij,  een zonne- en nagelstudio naast een Surinaamse Toko en een Indian kitchen, overlast, buurtinitiatieven, multiculturele groepsactiviteiten, straatroven, werkeloosheid, Chinese genezers, lunchrooms, café’s, buurtregisseurs, armoedegrenzen, buurtoverleggen, een vrijheidsboom, te dure studentenkamers en wijkbarbecues met zowel halal als niet halalvlees. Kortom, een “rijke” en “levendige” buurt die licht, lucht en ruimte verdient.

Amsterdam, Gibraltarbuurt, Haarlemmerweg, oktober 2011: (foto: René Hoeflaak)